อวิชฺชาย อนุปฏฺฐานํ ปญฺญินฺทฺริยสฺส อสฺสาโท โหติ, อวิชฺชาปริฬาหสฺส อนุปฏฺฐานํ ปญฺญินฺทฺริยสฺส อสฺสาโท โหติ, ทสฺสนจริยาย เวสารชฺชํ ปญฺญินฺทฺริยสฺส อสฺสาโท โหติ , สนฺโต จ วิหาราธิคโม ปญฺญินฺทฺริยสฺส อสฺสาโท โหติ, ยํ ปญฺญินฺทฺริยํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขํ โสมนสฺสํ อยํ ปญฺญินฺทฺริยสฺส อสฺสาโทฯ

อิเมหิ ปญฺจวีสติยา อากาเรหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อสฺสาโท โหติ; อิเมหิ ปญฺจวีสติยา อากาเรหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อสฺสาทํ ปชานาติฯ

ข. อาทีนวนิทฺเทโส

[190] กตเมหิ ปญฺจวีสติยา อากาเรหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อาทีนโว โหติ; กตเมหิ ปญฺจวีสติยา อากาเรหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อาทีนวํ ปชานาติ? อสฺสทฺธิยสฺส อุปฏฺฐานํ สทฺธินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อสฺสทฺธิยปริฬาหสฺส อุปฏฺฐานํ สทฺธินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อนิจฺจฏฺเฐน สทฺธินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, ทุกฺขฏฺเฐน สทฺธินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อนตฺตฏฺเฐน สทฺธินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติฯ

โกสชฺชสฺส อุปฏฺฐานํ วีริยินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, โกสชฺชปริฬาหสฺส อุปฏฺฐานํ วีริยินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อนิจฺจฏฺเฐน วีริยินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, ทุกฺขฏฺเฐน…เป.… อนตฺตฏฺเฐน วีริยินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติฯ

ปมาทสฺส อุปฏฺฐานํ สตินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, ปมาทปริฬาหสฺส อุปฏฺฐานํ สตินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อนิจฺจฏฺเฐน สตินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, ทุกฺขฏฺเฐน…เป.… อนตฺตฏฺเฐน สตินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติฯ

อุทฺธจฺจสฺส อุปฏฺฐานํ สมาธินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อุทฺธจฺจปริฬาหสฺส อุปฏฺฐานํ สมาธินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อนิจฺจฏฺเฐน สมาธินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, ทุกฺขฏฺเฐน…เป.… อนตฺตฏฺเฐน สมาธินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติฯ

อวิชฺชาย อุปฏฺฐานํ ปญฺญินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อวิชฺชาปริฬาหสฺส อุปฏฺฐานํ ปญฺญินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อนิจฺจฏฺเฐน ปญฺญินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, ทุกฺขฏฺเฐน ปญฺญินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติ, อนตฺตฏฺเฐน ปญฺญินฺทฺริยสฺส อาทีนโว โหติฯ

อิเมหิ ปญฺจวีสติยา อากาเรหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อาทีนโว โหติ; อิเมหิ ปญฺจวีสติยา อากาเรหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อาทีนวํ ปชานาติฯ

ค. นิสฺสรณนิทฺเทโส

[191] กตเมหิ อสีติสตํ อากาเรหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ นิสฺสรณํ โหติ; กตเมหิ อสีติสตํ อากาเรหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ นิสฺสรณํ ปชานาติ? อธิโมกฺขฏฺเฐน สทฺธินฺทฺริยํ อสฺสทฺธิยา นิสฺสฏํ โหติ, อสฺสทฺธิยปริฬาหา นิสฺสฏํ โหติ, ตทนุวตฺตกกิเลเสหิ จ ขนฺเธหิ จ นิสฺสฏํ โหติ, พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตหิ นิสฺสฏํ โหติ, ตโต ปณีตตรสทฺธินฺทฺริยสฺส ปฏิลาภา ปุริมตรสทฺธินฺทฺริยา นิสฺสฏํ โหติ; ปคฺคหฏฺเฐน วีริยินฺทฺริยํ โกสชฺชา นิสฺสฏํ โหติ, โกสชฺชปริฬาหา นิสฺสฏํ โหติ, ตทนุวตฺตกกิเลเสหิ จ ขนฺเธหิ จ นิสฺสฏํ โหติ, พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตหิ นิสฺสฏํ โหติ, ตโต ปณีตตรวีริยินฺทฺริยสฺส ปฏิลาภา ปุริมตรวีริยินฺทฺริยา นิสฺสฏํ โหติ; อุปฏฺฐานฏฺเฐน สตินฺทฺริยํ ปมาทา นิสฺสฏํ โหติ, ปมาทปริฬาหา นิสฺสฏํ โหติ , ตทนุวตฺตกกิเลเสหิ จ ขนฺเธหิ จ นิสฺสฏํ โหติ, พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตหิ นิสฺสฏํ โหติ, ตโต ปณีตตรสตินฺทฺริยสฺส ปฏิลาภา ปุริมตรสตินฺทฺริยา นิสฺสฏํ โหติ; อวิกฺเขปฏฺเฐน สมาธินฺทฺริยํ อุทฺธจฺจา นิสฺสฏํ โหติ, อุทฺธจฺจปริฬาหา นิสฺสฏํ โหติ, ตทนุวตฺตกกิเลเสหิ จ ขนฺเธหิ จ นิสฺสฏํ โหติ, พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตหิ นิสฺสฏํ โหติ, ตโต ปณีตตรสมาธินฺทฺริยสฺส ปฏิลาภา ปุริมตรสมาธินฺทฺริยา นิสฺสฏํ โหติ; ทสฺสนฏฺเฐน ปญฺญินฺทฺริยํ อวิชฺชาย นิสฺสฏํ โหติ, อวิชฺชาปริฬาหา นิสฺสฏํ โหติ, ตทนุวตฺตกกิเลเสหิ จ ขนฺเธหิ จ นิสฺสฏํ โหติ, พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตหิ นิสฺสฏํ โหติ, ตโต ปณีตตรปญฺญินฺทฺริยสฺส ปฏิลาภา ปุริมตรปญฺญินฺทฺริยา นิสฺสฏํ โหติฯ